Stawy skroniowo-żuchwowe (TMJ) są jednym z najbardziej złożonych stawów w ciele człowieka, które odgrywają kluczową rolę w ruchach szczęki, takich jak żucie, mówienie, połykanie i otwieranie ust. Staw skroniowo-żuchwowy znajduje się pomiędzy kością skroniową a żuchwą, umożliwiając jej ruch w różnych kierunkach. Prawidłowe funkcjonowanie i stabilność tych stawów jest istotne dla codziennych czynności.
Rola stawu skroniowo-żuchwowego
1. Żucie: umożliwia precyzyjne ruchy szczęki, które są niezbędne do rozdrabniania pokarmu.
2. Mówienie: ułatwia ruchy, które są potrzebne do artykulacji dźwięków.
3. Połykanie: wspomaga ruchy niezbędne do przesuwania jedzenia z ust do przełyku.
4. Oddychanie: pomaga w ruchach związanych z oddychaniem, choć nie jest to jego główna funkcja.
5. Pochłanianie wstrząsów: dzięki elastycznym strukturom, jak dyski stawowe, absorbują wstrząsy podczas żucia.
Stawy skroniowo-żuchwowe: choroby i zaburzenia
Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (TMD): objawy obejmują ból w stawie, trudności w otwieraniu i zamykaniu ust, sztywność żuchwy, trzeszczenie lub trzaskanie podczas ruchów żuchwy. Przyczyny mogą być zróżnicowane, od urazów, przez stres po niewłaściwe ustawienie zębów. Leczenie zależy od przyczyny i może obejmować fizjoterapię, leki przeciwbólowe, nakładanie opasek na noc, a w niektórych przypadkach chirurgię.
- Artroza: zapalenie stawu, które może być spowodowane przez reumatoidalne zapalenie stawów, osteoartretyzm lub inne formy zapalenia stawów.
- Zwichnięcie i dyslokacja: wypadnięcie krążka stawowego z jego prawidłowej pozycji, co może powodować ból i ograniczenie ruchomości.
- Bruksizm: nieświadome zaciskanie i zgrzytanie zębami, które może prowadzić do nadmiernego obciążenia stawu oraz ścierania zębów w czasie snu lub na jawie. Leczenie obejmuje stosowanie nakładek na zęby, terapię relaksacyjną, zmniejszenie stresu.
- Złamania, urazy stawów: mogą być spowodowane wypadkami, upadkami, urazami sportowymi itp. Wymagają leczenia traumatologicznego, czasem chirurgicznego.
Leczenie zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych
Jakie są rozwiązania? Jak można pomóc pacjentom?
- Stomatologia proponuje: nakładki na zęby (szyny) stosowane w przypadku bruksizmu, korekta zgryzu.
- Chirurgia: w przypadkach, gdzie inne metody nie przynoszą ulgi, mogą być stosowane różne procedury chirurgiczne, takie jak artroskopia, i inne.
- Farmakoterapia: leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, miorelaksacyjne oraz czasem antydepresanty.
- Fizjoterapia: ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie twarzy, techniki relaksacyjne oraz masaż.
- Zabiegi alternatywne: akupunktura, terapia ultradźwiękami, techniki osteopatyczne.
Leczenie chorób i zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych jest zazwyczaj wielodyscyplinarne i może wymagać współpracy stomatologa, ortodonty oraz fizjoterapeuty. Ważne jest również stosowanie się do zaleceń dotyczących higieny jamy ustnej oraz unikanie czynników, które mogą nasilać objawy.
Zapobieganie problemom ze stawem skroniowo-żuchwowym
1. Unikanie nadmiernego obciążenia stawu: unikanie twardych pokarmów, żucia gumy i nawyków jak obgryzanie paznokci.
2. Regularne wizyty u dentysty: monitorowanie stanu zębów i zgryzu.
3. Prawidłowa postura: zachowanie prawidłowej postawy ciała, zwłaszcza podczas siedzenia i spania.
4. Unikanie stresu: techniki relaksacyjne, jak medytacja i joga, mogą pomóc w redukcji napięcia mięśniowego.
Prawidłowa diagnoza i leczenie dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego mogą znacząco poprawić jakość życia pacjenta, eliminując ból i przywracając normalną funkcję stawu. Zapraszamy na konsultację do DENTICUS Zielona Góra: https://www.dentic.us/kontakt/
